Zarządzanie dostępem w oprogramowaniu to kluczowy element zapewnienia bezpieczeństwa i poufności danych, proces kontrolowania, kto ma dostęp do jakich zasobów i funkcji w systemie, niczym strażnik przy bramie, który weryfikuje tożsamość osób i decyduje, czy mogą one wejść do budynku. W przypadku oprogramowania tym strażnikiem jest system zarządzania dostępem, który sprawdza uprawnienia użytkowników i zezwalania lub blokuje dostęp do określonych zasobów. Zarządzanie dostępem w oprogramowaniu opiera się na kilku kluczowych elementach, takich jak uwierzytelnianie, czyli proces weryfikacji tożsamości użytkownika, np. za pomocą loginu i hasła, certyfikatu cyfrowego lub biometrii, autoryzacja, czyli proces sprawdzania, czy uwierzytelniony użytkownik ma prawo dostępu do danego zasobu lub funkcji, oraz kontrola dostępu, czyli mechanizmy ograniczające dostęp do zasobów, np. listy kontroli dostępu (ACL) lub role użytkowników. Zarządzanie dostępem w oprogramowaniu może być realizowane na różnych poziomach, od poziomu systemu operacyjnego, po poziom pojedynczych aplikacji. W systemach operacyjnych popularne są mechanizmy kontroli dostępu oparte na użytkownikach i grupach, a w aplikacjach często stosuje się role użytkowników, które definiują uprawnienia do wykonywania określonych operacji. Dobrze zaprojektowany system zarządzania dostępem powinien być elastyczny, skalowalny i łatwy w administracji, a także powinien zapewniać odpowiedni poziom bezpieczeństwa i chronić dane przed nieautoryzowanym dostępem.
